Miejsko – Gminna Biblioteka Publiczna w Sompolnie zaprasza na wystawę o jedynym, polskim, nocnym, myśliwskim 307 Nocny Dywizjon Myśliwski „Lwowski”
Pierwszy i jak później się okazało jedyny nocny dywizjon myśliwski PSP. Personel wywodził się ze składu 5 i 6 Pułku Lotniczego. Dywizjon wyposażono w samoloty Boulton Paul Defiant, specyfika nocnego dywizjonu myśliwskiego nie odpowiadała pilotom, byłym myśliwcom dziennym.
W samolocie Defiant pilot zbliżał się do samolotu przeciwnika strzelec obsługiwał uzbrojenie. Piloci myśliwscy nieprzywykli do roli powietrznego szofera w większości opuści dywizjon wraz z dowódcą dywizjonu kpt. Pietraszkiewiczem.
Anglicy powątpiewali czy znajdzie się odpowiednia grupa Polaków mających predyspozycje do roli nocnych myśliwców. Mimo iż szkolenie trwało nieco dłużej dywizjon 3 grudnia osiągnął gotowość bojową.
Początkowo wykonywano loty myśliwskie nad Anglią na zwalczanie niemieckich wypraw bombowych. W następnych latach zmniejszone natężenie nalotów LUFTWAFFE powoduje iż rozszerzono zakres działań.
Załogi wykonywały loty patrolowe nad Morzem Północnym, Zatoką Biskajską oraz Kontynentem. Nocą 9/10 stycznia 1941 roku na skutek awarii silnika załoga plut. Pil. Antoni Joda, kpr. strz. Gandulski przymusowo wodowali, oboje utonęli. Nocą 12/13 marca 1941 roku załoga sierż K. Jankowiaka zaatakowała HEINKEL He-111 uzyskując pierwsze uszkodzenie na konto dywizjonu. Ten sam pilot nocą 11/12 kwietnia odniósł pierwsze pewne zwycięstwo na konto dywizjonu (zestrzelono He-111). W sierpniu 1941 roku dywizjon jako pierwszy nie brytyjski został wyposażony w samoloty z radarami (Beaufighter Mk-II). 2 września 1942 roku pchor. pil. Jan Maliński skomponował muzykę a por. Obserwator Juliusz Bajkowski napisał tekst do hymnu dywizjonu.
Ktoś musi spać więc my czuwamy
I przyczajeni pośród chmur
Na obcym niebie załatwiamy
Prastary nasz rasowy spór
A kiedy Niemiec się zapali
Aby rozjaśnić sobą mgły
Ryby radują się w kanale
Bo martwy Niemiec nie jest zły
10 września 1942 roku dywizjon wizytowany jest przez naczelnego wodza generała Władysława Sikorskiego. W grudniu 1942 roku dywizjon przezbrojono w nowe samoloty DE HAVILLAND MOSQUITO od tej chwili obrona przeciwlotnicza Wysp Brytyjskich zeszła na dalszy plan, dywizjon wykonywał w większości loty ofensywne nad kontynent. Głównie atakowano lotniska niemieckie lub też wykonywano loty patrolowe w pobliżu lotnisk tak by wyłączyć lotnisko na kilka godzin z działalności. W kwietniu 1943 roku utworzono w dywizjonie eskadrę C przeznaczoną wyłącznie do tych lotów. W następnych miesiącach rozszerzono zakres działań o loty patrolowe nad Atlantykiem do zwalczania niemieckich myśliwców dalekiego zasięgu. 22 sierpnia 1943 roku podczas lotu bojowego nad Kanałem La Manche jeden Mosquito dywizjonu został zestrzelony przez FOCKE WULF Fw-190 załoga zginęła. Była to pierwsza strata dywizjonu odniesiona w walce powietrznej. 11 września 1943 roku był najlepszym dniem dywizjonu. Załogi wykonywały loty patrolowe nad Zatoką Biskajską, wielokrotnie napotkano niemieckie myśliwce dalekodystansowe Messerschmitt Bf-110 i JUNKERS Ju-88 w efekcie zestrzelono 5 myśliwców, dwa uznano za zestrzelenia prawdopodobne oraz cztery samoloty uszkodzono. 13 października 1944 roku st. sierż. pil. Franciszek Kot zaatakował nad Kanałem La Manche bombowiec HEINKEL He-111 przenoszący latającą bombę V-1 eksplozja bomby była tak wielka iż oba samoloty spadły w płomieniach do morza nikt nie przeżył. Nocą 7/8 marca 1945 roku osiągnięto ostatnie zwycięstwo dywizjonu. Dywizjon rozwiązano 2 stycznia 1947 roku.
Dywizjon zakończył wojnę po wykonaniu 3879 lotów bojowych w czasie 9057 godzin, zestrzelono 30 3/4 samolotów, 7 zestrzelono prawdopodobnie oraz 17 uszkodzono. Na ziemi zniszczono 5 samolotów oraz dwa uszkodzono, poza tym na ziemi zniszczono między innymi jedną stację radarową, łódź rzeczną, jeden kuter, 35 lokomotyw i wiele innych. Poległo 51 lotników oraz 3 dostało się do niewoli.
Najwięcej zwycięstw w dywizjonie odnieśli piloci
sierż. B. Turzański 5 – 0 – 0
por. G. Ranoszek 4 – 0 – 1
por. S. Andrzejewski 3 – 0 – 1 (w tym 2 – 0 – 1 na ziemi)
por. M. Lewandowski 2 – 1 – 2
(zwycięstwa określano pewne – prawdopodobne – uszkodzone)
10.09.1940 sformowano dywizjon
3.12.1940 osiągnięto gotowość bojową
10.09 obchodzono święto dywizjonu na pamiątkę pierwszej zbiórki w składzie dywizjonu
2.01.1947 rozwiązano dywizjon
EW oznaczenie kodowe malowane na samolotach przez cały okres istnienia dywizjonu.
Lotnicy dywizjonu do munduru mieli prawo nosić jedwabne szaliki koloru turkusowego z wyhaftowanym puchaczem trzymającym butelkę i łacińskie motto miasta Lwowa „Semper Fidelis” (zawsze wierny), autorem był por. inż. arch. radioobserwator Adam Węgiel
ODZNAKA zaprojektowana przez por. pil. Antoniego Waltosia w lipcu 1941 w Exeter. Przedstawia puchacza w świetle księżyca niszczy niemiecki samolot nad liczbą 307, oczy ptaka zielone, pozostała część odznaki koloru srebrnego zatwierdzona DZ. Rozk. N. W. i MON nr 5 z 4.11.1943 poz. 51, Anglia
KOLEJNI DOWÓDCY
Brytyjski
Sq/L George Ch. Tomlinson 10.09.1940 – 21.03.1941
Polscy
kpt. pil. Stanisław Pietraszkiewicz 10.09.1040 – 14.10.1040
mjr pil. Kazimierz Benz 15.10.1940 – 14.11.1940
mjr pil. Stanisław Grodnicki 10.11.1940 – 10.06.1941
kpt. pil. Jerzy Antonowicz 11.06.1941 – 23.10.1941
por. pil. Maksymilian Lewandowski 24.10.1941 – 13.11.1941
mjr pil. Stanisław M. Brejnak 13.11.1941 – 22.07.1942
kpt. pil. Jan Michałowski 23.07.1942 – 21.03.1943
kpt. pil. Gerard Ranoszek 22.03.1943 – 1.04.1943
mjr pil. Jerzy Orzechowski 1.04.1943 – 8.11.1943
kpt. pil. Maksymilian Lewandowski 8.11.1943 – 21.05.1944
kpt. pil. Gerard K. Ranoszek 22.05.1944 – 9.12.1944
kpt. pil. Stanisław Andrzejewski 9.12.1944 – 1.03.1946
kpt. pil. Jerzy Darusz 1.03.1946 – 2.01.1947
KOLEJNE LOTNISKA BAZOWANIA *
Kirton in Lindsey Anglia 10.09.1940 – 7.11.1940
Jurby Anglia 7.11.1940 – 23.01.1941
Squires Gate Anglia 8.01.1941 – 26.03.1941
(Eskadra A przebazowała się na lotnisko Squi-
res 8 stycznia, eskadra B dołączyła do dy-
wizjonu 23 stycznia)
Colerne Anglia 26.03.1941 – 26.04.1941
Exeter Anglia 26.04.1941 – 15.04.1943
Fairwood Common Anglia 15.04.1943 – 7.08.1943
Predannack Anglia 7.08.1943 – 9.11.1943
Drem Anglia 9.11.1943 – 2.03.1944
(Eskadra B dołączyła 13 grudnia)
Colerby Grange Anglia 2.03.1944 – 4.05.1944
Church Fenton Anglia 4.05.1944 – 27.01.1945
Castle Camps Anglia 27.01.1945 – ?
Coltishall Anglia 18.05.1945 – ?
Horsham St. Faith Anglia 1946
* problemem było to iż zdarzało się iż eskadra A bazowała na jednym lotnisku a eskadra B na innym, nie udało mi się dotrzeć do wszystkich dat związanych z bazowaniem poszczególnych eskadr
UŻYWANE SAMOLOTY
Boulton Paul Defiant Mk-I 09.1940 – 08.1941
Bristol Beaufighter Mk-II 08.1941 – 05.1942
Bristol Beaufighter Mk-VI 05.1942 – 02.1943
DE HAVILLAND MOSQUITO Mk-II 12.1942 – 03.1944
DE HAVILLAND MOSQUITO Mk-XII 01.1944 – 11.1944
DE HAVILLAND MOSQUITO Mk-XXX 10.1944 – 01.1947
W serii wydawniczej Dywizjony Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie 1940-1946 ukazał się tytuł Roberta Gretzyngiera „307 Dywizjon Mysliwski Nocny Lwowskich Puchaczy”
Samoloty będące na wyposażeniu dywizjonu to;
Defiant
Bristol Beaufighter
De Hawilland Mosquito
Oprac. Jacek Waszczuk
